بازدیدها: 9
تغذیه توله سگ و نحوه پرورش و نگهداری آنها در سنین پائین ممکن است برای افراد مبتدی و تازه کار امری دشوار باشد. در ادامه به مباحثی در این خصوص می پردازیم.
نگهداری و تغذیه توله های نوزاد | توله Puppy / Chiot اصلاحا به سگ های کمتر از 3 ماه گفته می شود. در سه هفته اول تولد توله های مادر بنحو شایسته از آنها مواظبت می نماید. او نه تنها به آنها شیر می دهد و آنها را تمیز می کند، بلکه با لیس زدن دائمی خود، کار دستگاه اداری و دفعی توله ها را تسهیل می نماید.
تغذیه توله سگ در سه هفتگی
پس از ۲۱ روز که از سن توله ها گذشت، بهتر است آنها را کم کم از شیر مادر گرفت. تا از فشار بیش از حد روی مادر جلوگیری شود، به خصوص اگر توله ها در این مدت از نظر جثه بقدر کافی بزرگ هم شده باشند.
بهترین غذا برای توله ها در این هنگام آبگوشت همراه با نان خورد کرده یاغذای کودک می باشد که با طعم مرغ یا گوشت آمیخته شده باشد. غذا را بهتر است در یک بشقاب تخت قرار داد و با فروبردن انگشتان در غذا و مالیدن آن در اطراف بینی توله ها، آنها را به خوردن غذا تشویق نمود.
در خلال مدتی که توله ها از شیر مادر تغذیه می نمایند بهتر است روزی ۳ وعده به آنها غذا داده شود ولی باید صبر و تحمل بیشتری از خود نشان داد، چون معمولا وقتی توله ها شروع به غذا خوردن می کنند به اصطلاح بد ادا می شوند.
تغذیه توله سگ در چهار هفتگی
در چهار هفتگی می توان به توله ها گوشت یا مرغ خورده شده یا ماهی ورقه ورقه شده و حبوبات داد. بهتر است به هر توله جدا گانه غذا داده شود تا مطمئن شویم هر کدام سهم کافی از غذا خورده باشند.
در سن چهار هفتگی بهتر است برای پیشگیری و یا دفع آلودگی های انگلی داروهای ضد کرم به توله ها خورانده شود. برای این کار ضروری است به دکتر دامپزشک مراجعه نمود تا او برحسب وزن و جثه توله ها دستور دقیق مصرف داروها را در دو نوبت تجویز نماید.
در شش هفتگی
در ۶ هفتگی بهتر است توله ها کمتر از شیر مادر تغذیه نمایند و روزانه شش وعده غذا به آنها داده شود. در این سن معمولا مادر، توله ها را گاه به گاه از خود دور می سازد چون از آنها خسته میشود. در صورتی که شش وعده غذا را به سه وعده غذای شیری و سه وعده غذای گوشتی تقسیم نماییم بهتر خواهد بود.
استفاده از تخم مرغ پخته و ورقه ورقه شده همراه با چند قطره روغن زیتون در روز نیز مناسب می باشد. آب تازه و تمیز باید همیشه در اختیار توله ها باشد. بهتر است آب در یک ظرف سنگین قرار داده شود که به آسانی برگردانده نشود.
در این سن اولین دندان در توله ها ظاهر می شود، بنابراین یک استخوان قلم گوسفند یات گوساله یا استخوان های مصنوعی که برای بازی ساخته میشود سرگرمی خوبی برای آنها به شمار می رود.
تا زمانی که توله ها از شیر گرفته نشده اند نباید آنها را برای فروش از مراکز پرورش سگ دور ساخت، چون زندگی مستقل و دور از مادر قبل از از اینکه توله ها از شیر گرفته شده باشند، مشکل خواهد بود.
انگل های خارجی
توله ها بخصوص در فصل تابستان به وسیله مگس، پشه، کک یا سایر حشرات به آسانی آلوده می شوند و علاوه بر خارش و ناراحتی که برای آنها ایجاد می شود، باعث بهم خوردن تعادل و سلامتی آنها نیز می شود.
برای مبارزه با آلودگی انگل های خارجی در سطح بدن توله ها، بهتر است هفته ای یک بار بدن آنها را بازرسی نمود و ضمن معاینه از پودرهای مخصوص جهت مبارزه با انگل های خارجی استفاده نمود.
کرم های گرد مانند آسکاریس ها قادرند توله های کوچک را بیمار نمایند. نشانه های این بیماری با کندی رشد و کمی اشتها و تورم معده همراه است ولی بیماری با داروهای ضد کرم قابل علاج است و در صورتی که درمان چندین مرتبه به فاصله ۲ هفته تکرار شود آلودگی کاملا پاک خواهد شد.
نوع مواد غذایی موردنیاز برای توله ها
با توجه به اینکه در توله ها خطر اضافه وزن در اثر پرخوری به مراتب کمتر از سگ های بالغ وجود دارد و با در نظر گرفتن اینکه دوره اصلی رشد توله ها معمولا بین سن ۷ هفتگی تا ۶ ماهگی میباشد لازم است توجه بیشتری به تغذیه توله ها در دوران رشد از نظر غذای کافی و کامل به عمل آید.
عدم رعایت در رژیم غذایی آنها باعث ضعف بدنی در توله ها، عدم رشد در توله ها و اختلال در رویش دندان های آنها خواهد شد.
در صورتی که توله ها از برنامه غذایی خاصی قبل از آمدن به محل جدید استفاده می کردند، می توان همان برنامه غذایی را برای آنها ادامه داد. در صورتی که احتیاج به تغییر در غذای آنا باشد، بهتر است این تغییر به تدریج انجام گیرد زیرا توله ها مانند بچه ها از تغییر ناگهانی ریم غذایی خود دچار ناراحتی می شوند.
سن ۷ تا ۱۲ هفتگی
در این دوره سنی توله ها احتیاج به چهار وعده غذا در روز خواهند داشت، منتهی نباید مقدار زیادی غذا به آنها خورانید این عمل باعث خواهد شد که دستگاه گوارش آنها دچار اختلال گردد، بخصوص نفخ ایجاد شده در نتیجه این پرخوری و به قسمت قفسه صدری حیوان فشار خواهد آورد و حرکات تنفسی او را با اشکال و آشفتگی روبرو خواهد کرد.
به طوری که توله ها مجبور خواهند شد برای رهایی از این درد شکم خود را به صورت گسترده در روی زمین قرار دهند و دست ها و پاهای خود را باز کنند تا بتوانند خود را از درد حاصله در اثر افزایش بیش از حد مواد غذایی تا اندازه ای رهایی بخشند.
در چهار وعده غذایی روزانه توله ها بهتر است دو وعده آن شامل مواد گوشتی باشد. گوشت تازه را بهتر است ریزریز کرده و به صورت خام یا پخته به آنها داد. گوشت مرغ پخته یا استخوان هم برای تغذیه آنها مناسب خواهد بود.
استفاده از تخم مرغ جوشیده یا ماهی می تواند جای یک وعده از غذای گوشتی را در توله ها پر کند وی در مورد گوشت ماهی باید سعی کرد عاری از تیغ باشد چون ممکن است مشکلاتی را در دستگاه بلع او فراهم آورد.
دو وعده غذای دیگر را از شیر یا مقدار کمی حبوبات با بیسکویت معمولی می توان پر کرد. جویدن بیسکویت های سفت به محکم کردن دندان های توله ها کمک خواهد کرد. استفاده از استخوان های معمولی برای این منظور مفید است ولی در صورتی که در این دوران سنی استخوان های معمولی را بجوشانید و مورد استفاده قرار دهید بهتر خواهد بود.
مصرف گوشت خام
گوشت خام را اصولا توله ها و سگ های بالغ بهتر می پذیرند و هضم آن نیز برای سگها آسان تر خواهد بود. در ضمن کیفیت غذایی آن برای تامین احتياجات مواد پروئینی، چربی و قند و ویتامین های موردنظر بهتر می باشد.
منتهی چون از نظر بهداشتی نمی توان اطمینان کامل داشت، توصیه می شود از مصرف آن به صورت خام در توله ها و سگ هی بالغ خودداری شود، چون ممکن است حاوی انواع مختلفی از لاروها و تخم انگل ها باشد ولی در صورتی که از نظر بهداشتی اطمینان به عدم آلودگی آن از نظر انگلی و یا میکروبی داشته باشید، میتوانید برای تغذیه توله ها و سگ ها مصرف نمود.
سن ۱۲ هفتگی تا ۶ ماهگی
استفاده از سه وعده غذا در روز معمولا برای توله ها در این سن کافی می باشد، منتهی با توجه به رشد توله ها می توان به تدریج مقدار غذا را در آنها افزایش داد.
اولین وعده غذا یا صبحانه را می توان از غذایی که حاوی شیر و بیسکوییت باشد، تهیه کرد. در صورتی که از تخم مرغ به صورت خام و یا پخته مخلوط در غذای او استفاده کنید، غذای کاملی خواهد بود. در ضمن در صورتی که مایل بودید از پنیر و خامه، عسل ونان سوخاری هم به عنوان تنوع در غذا در اولین وعده غذایی او می توان استفاده کرد.
در وعده غذایی دیگر را می توان از گوشت یا مرغ، هویج، حبوبات استفاده نمود. مصرف این دو وعده غذای گوشتی را می توان در اواسط ظهر و شب براساس اشتهای حیوان یا نحوه زندگی صاحب سگ تنظیم نمود.
تغذیه توله سگ در سن ۶ ماهگی تا یک سالگی
استفاده از و وعده غذا در این سن کافی خواهد بود، منتهی بهتر است همراه غذا کمی شیر نیز اضافه گردد. مصرف گوشت به هر شکلی که باشد مناسب خواهد بود، منتهی بهتر است با دو برابر حجم آن هویج مخلوط شود.
مصرف سبزیجات به خصوص جعفری و اسفناج در رژیم غذایی سگ مناسب شده و در صورتی که کمی برنج یا جو و پوره سیب زینی به آن اضافه شود، غذای تهیه شده برای سگ کامل خواهد بود.
در صورتی که هفته ای یکی دو روز از گردن مرغ که در فروشگاه های مرغ سوخاری به صورت بسته بندی موجود است استفاده شود، برای تغذیه سگ مفید خواهد بود ولی نباید مصرف آن به صورت دائمی باشد.
در صورتی که تهیه گوشت با مشکلاتی همراه باشد، می توان از شکمبه و شیردان گوسفند یا گاو استفاده نمود و با اضافه کردن پیاز، هویج، حبوبات بخصوص جو یا گندم، برنج سبزیجات موردنظر غذای کاملی را برای او تهیه حتی در بسته های نایلونی در فریزر نگاهداری و روزانه یک بسته آن را جهت تغذیه خارج و به مدت چند ساعت در درجه معمولی قرار داد تا به تدریج آماده برای تغذیه سگ گردد.
به این موضوع باید توجه نمود که غذای سرد به خصوص شیر، دستگاه گوارش توله ها و سگها را متأثر و آماده برای ایجاد اختلالات تغذیه ای خواهد کرد.
سن یک سالگی به بعد
از سن یک سالگی به بعد می توان تنها یک وعده غذا در روز به سگ خورانید ولی موضوع مهم، دادن غذا در ساعت معین به سگ خواهد بود. در صورتی که این زمان در مورد سگ به طور منظم رعایت شود بعد از ۲۰ تا ۳۰ دقیقه احساس عمل دفع به حیوان دست خواهد داد و با بردن سگ به خارج از آپارتمان یا منزل به طور غریزی دفع انجام میگیرد. برای خانواده هایی که از نظر جا در مضیقه هستند و یا تمیز کردن محل نگاهداری سگ با مشکلاتی همراه است با خارج ساختن سگ از ساختمان این مشکل برطرف خواهد شد.
در ضمن از غذاهای آماده که به صورت بسته بندی شده و به نام Dog Food در بازار موجود است نیز می توان برای تغذیه سگ استفاده کرد و آن را به صورت خشک یا طبق دستور کارخانه سازنده با آب یا شیر مخلوط نموده و به حیوان داد.
تغذیه با پای مرغ
مصرف پای مرغ که اخیرا در خانواده های ایرانی برای تغذیه سگ متداول شده، بدون اینکه آن را طبخ نمایند و با سایر مواد گوشتی مخلوط نمایند، برای سگ مناسب نخواهد بود چون بعد از مدتی عوارض گواشی ایجاد خواهد کرد.
در صورتی که مجبور به استفاده از تغذیه با پای مرغ باشید، بهتر است حداقل هفته ای ۲ تا ۳ مرتبه و به صورت پخته شده همراه با سایر مواد پروئینی، حبوات و سبزیجات به مصرف برسد.
شش یا جگر سفید
مصرف شش یا جگر سفید به عنوان تغذیه سگ مطلقا توصیه نمی شود و کسانی که از آن برای تغذیه سگ استفاده کنند بعد از مدتی با اشکالات گوارشی و بیماریهای پوستی و مسائل بهداشتی روبه رو خواهند شد. بنابراین مصرف جگر سفید حتی به صورت پخته هم جایز نیست.
محل نگهداری
در سه هفته اول زندگی، توله ها معمولا بیشتر راغب خواهند بود در جعبه یا در جایی که مادرشان برای زندگی اختیار کرده در نزدیکی مادرشان زندگی کنند اما بعد از این مدت آنها شروع به کنجکاوی و ماجراجویی بیشتری خواهند کرد.
بنابراین باید سعی کرد گوشه ای از محل نگاهداری آنها را محدود نمود تا توله ها در محل امن و بی خطری به بازی مشغول شوند و از خطرات مختلف در امان بوده و پیش آمد ناگواری برای آنها اتفاق نیافتد.
برای این منظور استفاده از پارک بازی بچه ایده آل خواهد بود ولی از تور سیمی یا جعبه های کهنه هم می توان استفاده کرد. با گذاردن یک سینی شن در گوشه ای از محل بازی توله ها می توان آموزش توالت رفتن را به آنها آموخت و با قرار دادن آنها در روی شن بعد از هر وعده غذا آنها را وادار کرد در محل مذکور توالت کنند.
به تدریج که توله ها بزرگ و پر جنب و جوش می شوند، لازم است به مادر آنها فرصتی داد که برای مدتی از توله ها جهت استراحت و آرامش دور باشد.
توله های بی مادر را چگونه می توان پرورش داد؟
گاهی ممکن است اتفاق افتد که مادر توله ها، پس از زایمان به عللی تلف شده و یا تعداد توله ها زیاد بوده و مادر قادر به تغذیه تمامی آنها نباشد در این صورت می توان از سگ تازه زایی که توله هایش را برداشته اند به عنوان دایه استفاده نمود.
چنین سگ هایی به راحتی توله های بی مادر را قبول می کنند و شیر می دهند ولی چنانچه دایه ای برای توله های بی مادر پیدا نشد، در آن صورت صاحب توله ها به حکم عاطفه باید آنها را نگهداری نماید.
معمولا مادر وقت زیادی را صرف تمیز نگهداشتن و گرم کردن و غذادادن توله های خود می کند و اگر قرار باشد صاحب توله ها جای مادر را گرفته و از توله ها مواظبت و نگهداری نماید باید وقت زیاد کار دشوار و پرزحمتی را تقبل کند.
تغذیه توله سگ و درجه حرارت نگهداری آنها
توله ها در دو سه ماه اول زندگی قادر نیستند درجه حرارت بدن خود را با درجه حرارت محیط تنظیم نمایند و بدین جهت به گرمای بدن مادرشان احتیاج مبرمی دارند ولی در غیاب مادر صاحب توله ها باید درجه حرارت محیط زیست آنها را به طور دائم در درجه حرارتی بین ۲۰ تا ۲۵ درجه سانتی گراد تنظیم و نگهداری نماید.
برای اطمینان بیشتر بهتر است از گرماسنج های دیواری استفاده شود تا درجه حرارت تقریبا کنترل و تنظیم گردد. علاوه بر آن می توان از یک شیشه آب گرم که آن را در لفافی پشمی پیچیده باشند، استفاده نمود و آن را در سبد یا جایگاه توله ها قرار داد. در این صورت باید دقت نمود آب داخل بطری همیشه گرم باشد.
جعبه یا سبد توله ها باید دارای دیواره های بلند باشد تا از بالارفتن توله ها جلوگیری شود. ضمنا بهتر است یک پوشش گرم در ته جعبه گذارده و روی آن را با یک لایه ضخیم از روزنامه پوشانید تا در صورت آلوده شدن بتوان آن را به آسانی تعویض نمود.
استفاده از شیر برای تغذیه توله سگ های بی مادر
از شیر خشک بچه که در داروخانه ها موجود است، می توان تا سن سه هفتگی برای تغذیه توله ها استفاده نمود. در ضمن غذاهایی که برای تغذیه کودکان تهیه می شود، نیز برای تغذیه توله ها مناسب است. اگر از شیر گاو برای تغذیه توله ها استفاده شود باید به نکاتی چند توجه داشته باشیم
اول اینکه شیر گاو باید پاستوریزه یا استریلیزه یا جوشانده باشد و هیچ گاه از شیر خام برای تغذیه توله ها استفاده نشود.
دوم اینکه چون ترکیب شیر گاو با شیر سگ قدری متفاوت است باید ترکیب آن را مختصری تغییر داده و به ترکیب شیر سگ نزدیک نمود بدین ترتیب که چون مقدار چربی و قند شیر سگ بیشتر از شیر گاو می باشد.
میزان شیر لازم
باید در ازای هر یک ربع لیتر شیر گاو یک زرده تخم مرغ و چهار تا شش قاشق چایخوری گرد قند یا شکر به آن اضافه نموده و کاملا مخلوط نمود، سپس آن را قدری حرارت داده (حدود ۳۵ تا ۳۷ درجه سانتیگراد) در یک بطری شیشه ای یا پلاستیکی پستانکدار (مانند آنچه برای تغذیه کودکان شیر خوار مورد استفاده قرار می گیرد) یا به وسیله سرنگی که در سر آن به جای سوزن یک لوله لاستیکی باریک نصب شده باشد و یا یک قطره چکان به تدریج به توله ها خورانید.
باید توجه داشت که چون شیر سگ از شیر گاو غلیظ تر است هیچگاه نباید در تغذیه توله ها از شیر گاوی که به آب اضافه شده باشد، استفاده نمود در موقع شیر دادن به توله ها بهتر است آنها را در لای پتو یا پارچه گرمی پیچید تا حرارت ملایمی مانند گرمای بدن مادر احساس نمایند.
تعداد دفعاتی که به توله ها شیر داده می شود تا سن ۵ هفتگی ۴ تا ۶ بار و مقدار آن تا سن دو هفتگی ۴۰ تا ۸۰ میلی لیتر (بر حسب نژاد) و بعد از آن ۶۰ تا ۱۲۰ میلی لیتر می باشد.
به محض اینکه توله ها شروع به خوردن غذای بیشتری در هر وعده نمودند، باید تعداد دفعات تغذیه را کمتر و فاصله بین دو بار تغذیه را طولانی تر کرد. اگر نصف قاشق چایخوری کره نیز به شیر اضافه شود، اشکالی ایجاد نخواهد کرد ولی باید توجه داشت که چربی بیشتر از حد معمول ممکن است توله ها را دچار اسهال و ناراحتی گوارشی کند.
توجه
در موقع شیر دادن باید دقت نمود سوراخ پستانک سر شیشه شیر به اندازه کافی باز باشد تا شیر به آسانی از آن خارج شود. این عمل در هفته اول ممکن است با مشکلاتی همراه باشد ولی به تدریج توله ها عادت خواهند کرد و بعدا در ظرفی که برای این منظور در نظر گرفته میشود، خود شروع به لیس زدن و خوردن شیر خواهند کرد.
بهداشت توله ها
توله های بی مادری که از خوردن آغوز یا شیر اولیه مادر محروم بوده اند، استعداد بیشتری به ابتلاء به انواع بیماری های میکروبی خواهند داشت. بنابراین رعایت مسائل بهداشتی و تمیز کردن شیشه شیر و سرپستانک آن کاملا ضروری است.
همانطور که در مورد اطفال شیرخوار این نکات دقیقا رعایت می شود. تغذیه توله ها با استفاده از سر پستانک و شیشه برای توله ها از نظر هضم ممکن است با مشکلاتی همراه باشد، چون سگ هایی که وضع حمل می کنند اصولا عادت دارند شکم توله های خود را به وسیله لیس زدن با زبان مرتبا ماساژ داده و تحریک کنند و با این کار به هضم غذای توله های خود کمک می نمایند.
در ضمن این تحریکات و لیس زدن در حرکات مثانه و روده بزرگ بی تأثیر نبوده و در تخلیه مواد دفعی مفید می باشد ولی در توله های بی مادر می توان این کار را با استفاده از یک برس نرم در سطح شکم توله ها انجام داد. حرکت برس باید به طرف اندامهای خلفی حیوان، تا مقعد ادامه یابد.
بعد از هر وعده غذا باید با یک تکه پنبه مرطوب، صورت و انتهای دست های توله ها را تمیز کرد. علاوه بر تمیز و خشک کردن دست و صورت استفاده از پودر مخصوص بچه ها و یا وازلین در صورت زخم بودن یا قرمز شدن پوست مؤثر و مفید خواهد بود.
در صورتی که توله ها دچار اختلالات گوارشی نظیر اسهال شوند، با اضافه کردن آرد ذرت در غذای آنها می توان ناراحتی آنها را برطرف نمود ولی در صورتی که اسهال ادامه داشت، بهتر است به دکتر دامپزشک مراجعه شود.
يبوست را در توله ها با دادن یک یا دو قطره پارافین مایع می توان برطرف نمود.
از شیر گرفتن توله های بی مادر
توله های بی مادر را معمولا می توان خیلی زود از شیر گرفت و با استفاده از غذاهای خاصی که برای تغذیه کودکان معمول است، استفاده نمود. در ضمن با استفاده از پودر حبوبات و یا حبوبات پخته شده که در دستگاه مخلوط کن با هویج و سبزی و کمی آبگوشت مخلوط شده باشد، می توان غذای مناسبی برای آنها تهیه کرد.
